තේරවිලි

තේරවිලි නම් වූ ජන සාහිත්‍ය අංගය අයත් වන්නේ ජන ගී සම්ප්‍රදායටයි.ගැමි ජනතාවගේ උපතේ සිට මරණය දක්වා මුහුණ පාන අත්දැකීම් මේවායේ ඇතුළත් වෙයි.මේ අනූව තේරවිලි ජන ගීයේ උපාංගයක් ලෙසින්ද සැලකිය හැක.තේරුම් ගැනීමට අපහසු ලෙස වචන සගවා ඉදිරිපත් කිරීම ප්‍රහේලිකා හෙවත් කේරවිලි ලෙස හදුන්වයි.තෝරන්නටත්,
විසදන්නටත් ඇති දෙය තේරවිල්ලයි.බාල මහලු,උගත් නූගත්,දුප්පත් පොහොසත් කොයි කවුරුත් එකල තේරවිලිවල ආස්වාදය ලැබුවාද තේරවිලි විනෝදය සදහාම ගෙතුණු දෙයක්ම නොවෙයි.එය පණිවුඩ හුවමාරු කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙසද භාවිතා වුවකි.තේරවිලි,ජන ගීයේ උපාංගයකි,මුඛ පරම්පරාවෙන් පැවත එයි,කතෘත්වයක් නැත,අර්ථය සගවා ඉදිරිපත් කරයි,දස අටමත් විරිතෙන් බොහෝ තේරවිලි පබැදී ඇත,දිගම තේරවිලි පැදියට මාත්රාග 32 ක් ඇත.

තේරවිලි වර්ග

සරල තේරවිලි

කුඩා දරුවන් අතර වඩා ප්‍රසිද්ධ තේරවිලි වර්ගයයි.එයින් බොහොමයක් ඇතුළත් වන්නේ ගද්‍ය තේරවිලි වර්ගයටයි.වචනයක ශබ්දය හෝ කේරුම අනූව එයට සමාන දෙයක් කියා එය කුමක්දැයි විමසීම මෙහිදී සිදුවෙයි.
කැලේට ලිය - අරලිය
පුංචි ගෙදර දර - ගිනි පෙට්ටිය
නාන්නට බැරි විල - කරවිල
ඔක්කොගෙම මල්ලී - කොත්තමල්ලී
අම්මා හඩයි දුව පෙරලෙයි - මිරිස් ගල

තුන් තේරවිලි

ළමා වයස පසු කළ දරුවන් අතරේ ඉතා ප්‍රචලිත තේරවිලි වර්ගයකි.පරම්පරා කිහිපයක් තිස්සේ පැවත ආ තුන් තේරවිලි ගැන අපි කවුරුත් දනිමු.තමන් හා අමනාප වූ යහළුවෙකුට කෙළි කවටකම් කරන්නට ඕනෑ වූ විටද නිර්මාණය කළ තේරවිලි තිබේ.ඇතැම් අවස්ථා වල ගම් හා ප්‍රදේශ නාමද තේරවිල්ලට නගයි.ඇතැම් විට ඉංග්‍රීසි,දෙමළ වැනි භාෂාවන්ද තේරවිල්ලට එකතු වී තිබේ.තුන් තේරවිලි සදහා සෑදුනු කවිද තිබෙන අතර ඒවා සීමිතය.තුන් තේරවිල්ලක් පියවර 3 කින් යුතුය.
“කෝටු ඉලක්කය”නැමැති තුන් තේරවිල්ල විසදන්නේ මෙහෙමයි.
පළමු පියවර - කෝටු නම් දර,ඉලක්කය නම් මාන
දෙවන පියවර - දර මාන
තුන්වන පියවර - මරදාන
ගොම කටුව - පෝර උල - ඌරාපොල
මඩ කකුල - පල් ගාත - ගල්පාත
අයිස් මිටි - ඇස් කොට - කොස් ඇට
මෙහෙකාර හෝටල් - බෝයි අවන් - ආයුබෝවන්

හෝඩුවා තේරවිලි

යම් දෙයක් ගැන කුතුහලයක් ඇති කරවීමට මේ තේරවිලි සමත් වෙයි.අප අත්දකින දෙයක් පිළිබදව චිත්ත රූප මැවෙන සේ වචන කිහිපයකින් දැක්වීම මෙහිදී කෙරෙයි.
ආප්පය
උඩට ගිනිලවා මොළවා තිබෙන්නා
දෙගිනි මැදට යහනකි සරසා දුන්නා
දෙපිට තලා පොල් ලුණුලා පොවන්නා
දෙගිනි මැද යහනෙ දරුවෙක් සැතපෙන්නා

කොස් ගෙඩිය
අත්තක් උඩ බුම්මාගෙන
කටු රෙද්දක් පෙරවාගෙන
නාකි වෙලා කදුළු සලන
ලියක් සිටි තෝරනු මැන

ව්‍යංගාර්ථ තේරවිලි

එක් දෙයක් තවත් දෙයකට ආරෝපණය කර වක්‍රව තේරුම් ඉදිරිපත් කරන තේරවිලි වර්ගයකි.කවියෙන් වර්ණනා කරන දෙය තේරවිල්ලේ හෝඩුවාව බවට පත්වේ.ශබ්දය මූලික කරගෙන ද ව්‍යංගාර්ථ තේරවිලි පවතී.
ප්‍රශ්නය
ටං ටං ගාන්නා තෝරා එවාපං
ටිං ටිං ගාන්නා තෝරා එවාපං
මගවැලි පිසින්නා තෝරා එවාපං
දෙගංබඩ රජා තෝරා එවාපං
පිළිතුර
ටං ටං ගාන්නා ගෝනා නොවේදෝ
ටිං ටිං ගාන්නා ලේනා නොවේදෝ
මගවැලි පිසින්නා කුකුළා නොවේදෝ
දෙගංබඩ රජා කිඹුලා නොවේදෝ

වෙදගැට තේරවිලි

රහස් බෙහෙත් හා සංෙයා්ග ක්‍රම ඇතුළත් තේරවිලියි.මේවා අප්‍රකට වචන යොදා අදහස සගවා ඉදිරිපත් කරයි.
අක්කාගේ බෑයේ සුදු මද රැගෙන
මුත්තා ගෙනා පැන් උණුකර අනාගෙන
පත්තා කද මුවක ගෑවොත් විස බසිනා
මුත්තා පල්ල බෙහෙතකි රටට නොකියනා
හුනු ස්වල්පයක් පොල් පැණියෙන් අනා පත්තෑයා දෂ්ඨ කල ස්ථානයේ ආලේප කිරීම හොද බව මෙයින් කියවේ.

අක්ෂර ප්‍රහේලිකා සහ චිත්‍රය බන්ධන
දහම් ගැට කවි
ගණිත ගැටලු
ව්‍යවහාර ඥාන පරීක්ෂණ
රහස් භාෂා අදහස් හුවමාරු කිරීමේ ක්‍රම
තහංචි කවි